Functionele neurologie

Functionele neurologie is een medische discipline, die erop is gericht om hersenfuncties te verbeteren dan wel te herstellen (bijvoorbeeld na een hersentrauma), om op deze wijze de kwaliteit van leven te verbeteren. Alhoewel functionele neurologie in de Verenigde Staten reeds enkele decennia een volwassen vakdiscipline is, staat functionele neurologie in West Europa nog in de kinderschoenen.

Bij functionele neurologie draait in feite alles om het begrip hersenplasticiteit. Anders dan wat wetenschappers lang hebben gedacht is het brein niet statisch, maar verandert het gedurende ons leven en is het in staat om zich aan te passen. Dit gegeven wordt in het vakgebied functionele neurologie gebruikt om verloren gegane verbindingen tussen hersencellen weer te optimaliseren.

Vergelijk het brein, met al haar hersencellen, voor het gemak maar eens met een wegenstelsel. Als de verbinding tussen Den Haag en Utrecht is gestremd door een ongeluk bij Zoetermeer, is het nog steeds mogelijk om Utrecht te bereiken door niet via Zoetermeer te rijden, maar via Rotterdam. Dat is precies waar het om draait bij functionele neurologie. Bij beschadiging of verstoring van verbindingen tussen hersencellen, worden er nieuwe verbindingen tussen deze cellen tot stand gebracht. Het resultaat van deze ‘omleiding’ kan bijvoorbeeld zijn dat iemand geen evenwichtsstoornissen meer ervaart, minder moeite heeft om zich te concentreren of van die ondraaglijke hoofdpijn af komt.

De hersenen zijn het deel van het centrale zenuwstelsel dat zich in ons hoofd bevindt. Dit deel wordt ook wel het brein genoemd. Het brein, dat nog geen 1,5 kilo weegt, staat eigenlijk aan de basis van alles wat we doen als mens. Van het pakken van een glas water tot het verliefd worden op iemand. Van het lezen van een boek tot het bewaren van ons evenwicht. In het brein worden allerlei vitale lichaamsfuncties gereguleerd, zoals ademhaling en hartslagfrequentie. Ook de besturing van de motoriek van het lichaam, zoals het bewegen van armen en benen, wordt gecoördineerd in het brein. Daarnaast vinden allerlei mentale processen plaats in de hersenen, zoals bijvoorbeeld denken en voelen. En alhoewel de hersenen zelf geen pijn voelen, registreren ze wel de pijn die we ergens anders in het lichaam voelen. 

De hersenen bestaan naar schatting uit honderd miljard zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd. De zenuwcellen communiceren met elkaar door het uitwisselen van elektrische signalen. Door uiteenlopende oorzaken, zoals bijvoorbeeld een hersenschudding of een auto immuunziekte, kan het voorkomen dat verbindingen tussen hersencellen beschadigd raken. De medische discipline functionele neurologie is er op gericht om deze verbindingen weer te herstellen dan wel te optimaliseren. Het doen en herhalen van specifieke neurologische trainingen vervult hierbij een sleutelrol.